DEHB, sosyal ilişkileri içinden çıkılamaz bir hale getirebilir. Dürtüsellik, yeterince olgunlaşamamak, sosyal ipuçlarını okuyamamak çocuğunuzun çevresiyle ilişkilerini zedeleyebilir. Ama endişelenmeyin! Başkalarıyla “geçinebilmek” öğrenilebilir birşeydir ve siz bu konuda DEHB’li çocuğunuza destek verebilirsiniz.
DEHB’li bir çocuğun sosyal ilişkilerinde yaşadığı sorunların 5 kaynağı olduğunu söyleyebiliriz.
- Dinleme becerisi
- Açıklamaları anlama
- Paylaşma
- Birlikte oynayabilme
- Sosyal meziyetler
Dinleme becerisi
DEHB belirtilerine bağlı olarak çocuğunuzun dinleyememe sebepleri de değişiklik gösterir. Dikkat eksikliği ve/veya hiperaktiviteduymasını ve konuşulana odaklanmasını farklı şekillerde etkileyebilir.
Dinleme becerisini küçük bir egzersizle geliştirebilirsiniz:
Çocuğunuzun yaşına uygun bir kitabı veya hikayeyi yüksek sesle çocuğunuza okuyup ondan dinlediklerini anlatmasını isteyin. Birkaç dakika süren kısa hikayeler ile başlayın. Böylece dikkatini toplayabilir, dinlediklerini hatırlayıp size anlatabilir.
Açıklamaları anlamıyorsa…
Markette her şeye elini sürmemek, her akşam odasını toplayıp yatmak gibi konularda söylediklerinizi yerine getiremiyorsa bu yine dinleme becerisiyle ilgili olabilir. Dinleme becerisini geliştirmeniz bu becerisi geliştirmesini de sağlayacaktır.
Yapmasını istedikleriniz birden fazla adımı gerektiriyorsa daha sabırlı olmalısınız. Başlangıçta basit açıklamalar kullanmaya dikkat edin. “Odana git, dolabını aç, sağ alt çekmeceden çorabını al, hırkanı da giymeyi unutma” gibi bir istek çocuğunuz için akılda tutulabilecek bir istek olmayabilir.
Paylaşmak
Hepsini kendine saklamak varken neden paylaşsın ki? Nasıl paylaşacağını ve paylaşmanın faydalarını öğretmelisiniz. DEHB’li çocuklar, özgüven ve öz saygı sorunları yaşadıkları için, deyim yerindeyse, ellerini verirlerse kollarını kaptıracaklarından korkarlar. Bir anlamda ellerinden herşeylerin alınacağı korkusuna kapılırlar.
Evde çocuğunuzla birşeyler paylaşın. Örneğin yediğiniz çikolatayı… Onunla çikolatanızı paylaştığınız için ne kadar iyi hissettiğinizi mutlaka ona anlatın. Başka bir gün onun çikolatasını sizinle paylaşmasını isteyin. Paylaştığında onun bu cömertliğinin sizi ne kadar mutlu ettiğinden bahsedin.
Birlikte oynayabilme
Paylaşma ile aynı duyguları, korkuları yaşadığı bir alan aslında. Sırasını beklemede yaşadığı sıkıntıları, başka çocuklara patronluk taslamak gibi davranışlarını bu başlık altında düşünebilirsiniz.
Evde onunla oynadığınızda sıranızı bekleyerek, oyunun kuralları hakkında düşüncelerini sorarak iyi bir örnek olabilirsiniz. Onun davranmasını istediğiniz şekilde davranmanız, tüm söyleyeceklerinizden çok daha etkili olacaktır. Unutmayın! Çocuklar anne-babalarını örnek alırlar.
Sosyal meziyetler
Restoranda sesini yükseltmemek, sinema salonunda film esnasında konuşmamak gibi sosyal meziyet gerektiren konularda sorun yaşıyor olabilir.
Ne yapması gerektiğini söylediğinizde bunu yerine getirmekte zorlanıyorsa ona isteğinizin nedenini anlatmalısınız. “Film esnasında konuşmanı istemiyorum çünkü başkaları rahatsız olabilir, filmde söylenenlerin duyamayabilir” gibi.
Söylediklerinizi yerine getirip tüm film boyunca sessizce filmi seyretmeyi başarırsa onun bu çabasını mutlaka takdir ettiğinizi belli eden sözler söylemelisiniz.
Öyle ya da böyle, siz hatırlatmalarınıza sabırla devam ettikçe mutlaka gerekli sosyalmeziyetleri edinecektir.
Drama derslerinin de sosyal becerileri geliştirmede etkili olduğu söyleniyor. Evde bu desteği verirken, drama derslerinden de yardım alabilirsiniz…
Tüm bunları uygulamak ne kadar kolaysa, sosyal becerilerinin geliştiğini görmek o kadar zaman alabilir. Her şeyin başı sabır, anlayış ve sevgi…