Kimimiz ödeve karşıyız, kimimiz ödev verilmesini destekliyoruz. Ama hayatın gerçeği şu ki ödevler hep verilecek ve çocuklar onları yapmak istemediği sürece ödevler anne-babalar için de birer kabus olmaya devam edecek.
Öncelikle “ödev” kelimesini sözlüğünüzden çıkarıp daha keyifli bir isim vermekle işe başlayabilirsiniz: “Öğrenme saati”, “Tekrar saati” ya da çocuğunuzla birlikte uydurduğunuz “Bilge çocuk saati” gibi kurmaca bir isim…
Yine en önemli noktalardan biri, ödevlerin sizin değil çocuğunuzun sorumluluğu olduğunu kabul etmektir. Aklınızdan “Ben olmadan o ödevleri nasıl yapsın?”, “Benim çocuğumu tanımıyorsunuz bile!” gibi düşünceler geçiriyor olabilirsiniz. Hele bir de çocuğunuz DEHB’li ise bu konuda endişeniz sadece ödevi yaptırmakla sınırlı değildir; ödevin eksiksiz, doğru, unutulmadan eve getirilmesi bile sorun olabilir. Haklısınız da! Zayıf bir hafıza, dikkat eksikliği işleri daha da zorlaştırabiliyor. Ama sadece bir ödevi rutini oluşturana kadar sadece birkaç ay boyunca… Sonrasında tamamlanan ödevler, başarma duygusu, kendine güven ve kocaman bir gülümseme…
Burada çok önemli bir noktayı hatırlamakta fayda var: DEHB’li biri olarak çocuğunuzun diğer çocuklara göre daha çok desteğe ihtiyacı olacaktır. Elbette gereken zamanı ayırmalısınız. Ancak gereğinden fazla destek olmak “öğrenilmiş çaresizliğe” neden olabilir. “Destek olmak” ile “onun yerine yapmak” arasındaki farkı bilmeniz ve sadece ihtiyacı kadar desteği vermenizde fayda var.
- En büyük destek öğretmeninden
Ödevi yapabilmenin ilk şartı ödevini anlamak ve eksiksiz bir şekilde ihtiyacını olan malzemeleri eve getirebilmektir. Ödevini anlaması konusunda öğretmeninden destek almalısınız. Öğretmeni çocuğunuzun ödevi anladığından emin olmalı, anlamadıklarını sorması için onu cesaretlendirmeli.
- En yakın arkadaşın desteği de önemli
Çocuğunuz ödevinin ne olduğunu anladıktan sonra yardım isteyebileceği bir arkadaşı ile ihtiyacı olan malzemeleri onunla kontrol edip, çantasına koyabilir. Bu arkadaşının ailesinin de çocuğunuzun durumunu hakkında bilgi sahibi olmasında fayda var. Yaşları uygunsa arkadaşına da bilgi verebilirsiniz.
- Aynı yerde, aynı saatte!
Günlük ödev saatini birlikte belirleyin. Her gün aynı saatte…
Rahat bir çalışma mekanını birlikte hazırlayın. Her gün aynı yerde…
- Çocuğunuzun ödev koçu olun!
Ödeve başlamadan önce ödevine birlikte göz atın. Ödevini birlikte bölümlere ayırın, bölümlerin listesini oluşturun ve her bölüm için gerekli olacak süreyi belirleyin. Her bölümü tamamladığında eksiksiz yaptığından emin olmak için birlikte göz atın. Listede tamamlanan bölümün üstünü çizin. Yaşı, sınıfı büyüdükçe ve pratik kazandıkça bu planlamayı kendi yapabilir hale gelecektir. Bu süreçte yardımınızın dozunu azaltarak ona kendi kendine yapabilmesi için fırsat verin.
- Ödeve başlamasına yardımcı olun
DEHB’li çocuklar bir işe başlama konusunda sıkıntı yaşarlar. Ödevini birlikte okuyup bölümlere ayırdıktan sonra önemli kelimeleri vurgulayın ve ilk bölümle ilgili neler yapabileceğini tartışın. Ne yapacağını anladıktan sonra bırakın ödevini kendi yapsın. Sizin sorularına cevap vermek için yakınlarında olduğunuzu bilmesi yeterli. Çocuğunuzun dikkati çok çabuk dağılıyorsa onunla aynı odada beklemenizde fayda var. Tabii siz de bir şeylerle uğraşıyor olmalısınız.
- Bir alarm kurun.
6-12 yaş arası DEHB’li çocuklar için 5-20 dakika arası çalışma süresi yeterli olacaktır. İlk 10 dakika atlatıldıktan sonra kolaylıkla çalışmaya devam edecektir. Çocuğunuz konsantrasyon sorunu yaşamıyorsa süreyi uzatabilirsiniz. 20 dakika sonunda alarm çaldığında 2-3 dakika ara verip çocuğunuzun hareket etmesine izin verin. 20 dakika süre dolmadan çocuğunuzun dikkati dağılırsa omzuna dokunarak o ana kadar ne kadar iyi gittiğini vurgulayın.
- Çabasını takdir edin
Olabildiğince spesifik olmaya çalışarak harcadığı çabayı takdir ettiğinizi gösterin: “Sol elinle kağıdı tutarken sağ elinle düzgün yazmak için büyük bir çaba harcadığını görebiliyorum.”
- Ödev dostu bir eviniz olsun!
Anlaşılmış, eve eksiksiz getirilmiş ve eksiksiz yapılmış olması okula vaktinde getirileceği anlamına gelmiyor. Bunu sizden iyi kimse bilemez. O halde yapılan ödevin okula gitmesi için de birlikte bir sistem kurmalısınız. “Yapılan Ödevler” dosyası hazırlayıp biten ödevi o dosyaya koyabilir ve tüm ödevler tamamlandığında o dosyanın okul çantasına girmesini sağlayabilirsiniz. Ama sabah evden çıkmadan mutlaka o dosyanın çantada olup olmadığının kontrol edilmesi de faydalı olacaktır.
- DEHB belirtileri ödevin önünde aşılamaz bir engelse
Ödev çocuğunuz için çok fazla gelmiş olabilir. Dikkatini ödevi tamamlaması gereken süre kadar toparlayamıyor olabilir. Çocuğunuzu mevcut koşullar altında ödevi için zorlamayın. Konuyu öğretmeniyle paylaşın. Doktorunuza danışın. Özel bir öğretmene mi ihtiyacı var? İlaçlarının dozajında bir değişiklik mi gerekiyor? Başka nasıl destekler verilebilir?
- Uzun dönemli projeler planlama gerektirir
DEHB’li çocuklar için en zorlu görevlerden biri uzun dönemli projelerdir. Çünkü uzun dönemli planlama ve takip gerektirir. Uzun dönemli bir proje verildiğinde çocuğunuzla birlikte proje üzerinden geçin, küçük parçalara ayırın ve her bir bölüm için bitirme tarihleri belirleyip takvim üzerinde işaretleyin.
- Bırakın sonuçlarına katlansın
Ödevlerini siz yapar ya da gereğinden fazla müdahil olursanız, gerçek sorunları göremez ve uygun çözümler üretemezsiniz. Ödevini birlikte kurduğunuz sistemi izlediği halde tamamlayamıyorsa ya da sırf canı istemediği için yapmıyorsa bırakın okulda öğretmeniyle yüzleşsin.